Grafik sanatlarda ve baskı resim çalışmalarında sıkça kullanılan serigrafi teknigi için gerekli olan araç- gereçleritanımanın, uygulamadaki sorunları en aza indirmek açısından önemi büyüktür.
Gazeler (Elek dokumalar): Konuşma dilinde genellikle “ipek” olarak isimlendirilen gazeleri üç grupta incelemek mümkündür.
1- İpek dokuma: Tabii ipegin en iyi kalitesinden yapılır. Emilsiyonu daha kolay tutar. Esnektir. Çok fazla germe olanagı oldugundan küçük ve orta boy baskılarda sıkça kullanılır.
2- Sentetik dokuma: Plastik maddeden yapılan bu dokumanın mürekkep geçirgenligi fazladır ve kimyasal maddelere karşı çok dayanıklıdır. Uzun süre kullanılabilir. Emilsiyon kolay temizlenir. Sentetik dokumalar: Polyester (Terylen, Perlon) ve Polyamid (Naylon, Perlon) olarak ikiye ayrılır. Polyamid’ lerin esnekligi fazladır, dayanıklıdır, agır şartlarda kullanılabilir. Dogru olarak gerilmiş naylon dokumalarla en kesin kenar çizgileri bile elde edilebilir.
3- Metal dokuma: Broz ve paslanmaz çelik tellerden dokunur. Esnekligi çok azdır. Çabuk gevşer, kolay bükülür ve kırılır. Trikromi baskıya çok uygundur.
Dokumalardaki iplik kalınlıgı ve iplik sayısı mürekkep geçirgenligi açısından önemlidir. İplik sayısı, cm2’ deki ipligi belirtir. İplik kalınlıgı ise dokumanın kuvvetini belirler. İnce (Small), orta kalın (Medium), kalın (Thick) ve Çok Kalın (Heavy Duty) olmak üzere uluslararası standartlara uygun dört ayrı iplik kalınlıgı vardır.Dokuma ipliklerinin kalınlıgı arttıkça ilmekler arasındaki açıklık ve boş elek yüzeyi azalır. Genellikle elek dokumalar, baskısı yapılacak işe uygun iplik sayısına göre seçilir. Örnegin, tramlı bir resim için 180- 200’ lükdokuma, ince yazılı bir baskı için 130- 140’ lık bir dokuma, testil üzerine baskı yapılacagında ise 40- 50’ lik bir dokuma seçilmelidir.
Serigrafi baskıda renklerin kayma yapmadan üst üste oturmasında etkili olabilecek en
önemli faktörlerden biriside elek dokumasının çeşitidir. Baskıların bağlantı izi olmaksızın
yapılabilmesi için, çerçeve üzerine monte edilmiş, taşıyıcı ve boya geçirici gözenekli bir yüzey
kullanılır. Önceleri saç telinden daha sonraları doğal ipekten elde edilen bu yüzey, bugün doğal ve
sentetik elyaflardan yapılmakta ve “gaze” yani elek bezi denmektedir. Serigrafide yapılacak
baskının niteliğine, basılacak yüzeyin yapısına, kullanılacak mürekkebin özelliğine, baskı sayısına
göre elek dokuma seçimi çok önemlidir. Uluslararası standartlara göre serigrafi dokumaları, İpek
dokumalar, Sentetik dokumalar ve Metal dokumalar için ayrı ayrı numaralandırılmıştır. Bu
numaralar eleğin 1cm2 sindeki iplik sayısını gösterir. Ayrıca ipliğin niteliği ve kalitesi bazı harflerle
simgelenmiştir. Bunlar S (small-ince), M (medium-orta kalınlık), T (thick- kalın), H (heavy Duty-
çok kalın) Uluslar arası elek dokumaları standartları bu dört ayrı kalınlıktadır. Bu özelliklerin
baskıya yansıması farklı sonuçlar verir. İplik kalınlıkları artıkça iplikler arası boşluklar yani
mürekkep geçirecek alanlar azalır, buna karşın baskı üzerinde oluşan mürekkep film tabakası
kalınlığı artar. Porselen gibi emici olmayan ve kaygan bir yüzeye baskı yapmak için kullanılacak
olan elek yüksek numaralı olmalıdır ki eleğin gözeneklerinden geçecek olan mürekkep gerekenden
çok olup porselen yüzeyde yayılmalara ve kusmalara sebep olmasın.
